BULANIK İLÇESİNİN TARİHİ VE GENEL BİLGİLER

TARİH

        Bulanık ilçesi 1927 yılında Muş’ un il olması sebebi ile Muş’ a bağlı ilçe olmuştur. Eski ismi Kop olup daha sonra Bulanık olarak değiştirilmiştir. İlçemiz Muş İlinin en büyük ilçesidir. Bulanık ve çevresi tarihi M.Ö. 3000 li yıllara kadar uzanan oldukça eski bir yerleşim alanıdır. M.Ö. 2500-3000 yıllarında Bulanık ve çevresinde NOBİ’ ler yaşamış ve bu yörede GOBİN adlı bir kasaba kurmuşlardır, daha sonra bölgeye URARTULAR hakim olmuşlardır. Bilahare 1071 Malazgirt Zaferine kadar bölgede Bizans hakimiyeti yaşanmıştır. Büyük Selçuklu İmparatorluğunun parçalanmasından sonra 1555 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından Muş’ un Akkoyunlulardan alınmasına kadar bölge Akkoyunluların hakimiyeti altında kalmıştır. Bulanık 1884 yılında Muş Sancağına,  Bitlis Vilayetine bağlanmıştır. 1927 Yılında Muş’un İl olması İtibarı ile Muş’  a bağlı ilçe olmuştur. Bulanık ilçesi 1. Dünya savaşında bir süre Rus işgalinde kalmış, 6 Nisan 1918’  de işgalden kurtulmuştur.  Bulanık halkının geçim kaynağı bitkisel üretim ve hayvancılıktır. 105.855 hektar tarıma elverişli alanda genellikle buğday, arpa, mercimek, ay çekirdeği, yemlik bitkiler ve son yıllarda artarak devam eden şeker pancarı üretimi yapılmaktadır. Ayrıca bu 105.855 hektar arazinin 700 hektarı yayla (Hayat, Kazım, Orta Yayla) 17.885 hektarı çayır alanı, 24 hektarı Bağ- Bahçe alanı 45 hektarı ihtiyaç dahilinde sebzecilik alanında kullanılmaktadır. Hayvancılık son yıllarda fazla gelişmemiş olup, sığır ve koyun yetiştirilir. Kışları büyük illere sezonluk çalışmalar için gidip gelenler de mevcuttur.

        1950’ li yıllardan sonra bölgenin yapısına bağlı olarak gelip buralara yerleşen göçmenler, tamamen olmasa da Bulanık’ tan eğitim ve iyi yaşam koşulları nedeniyle göç etmişlerdir. Bir kısmı ise yine Bulanık’ ta kalmıştır.

COĞRAFYA

        Bulanık adının ilçe sınırları içerisinde bulunan Kazan Gölünün suyunun bulanık oluşundan kaynaklandığı rivayet olunur. Bu göl Bilican Dağından gelen kaynak ve kar suları ile beslenir göle kadar berrak gelen sular göle varır varmaz toprakla karışarak bulanır.  Gölden çıktıktan sonra Körsu Deresi ismini alır. İlçenin coğrafi karakteristikleri; Bilican Dağı, Murat Nehri, Heftrenk Çayı ve Haçlı (Kazan)  Gölüdür. İlçemiz; Muş ili ile Ağrı karayolu üzerinde kurulu olup il merkezine uzaklığı 105 km. Ağrı iline, 155 km uzaklıktadır. İlçe merkezine en yakın ilçe Malazgirt ilçesi olup 25 km mesafelidir ayrıca ilçemiz; güney batısında Varto ile Muş yolu itibarıyla ulaşım kaydederek yaklaşık 160 km uzaklıkta sınır oluşturmakta, Korkut ilçe merkezine ise aynı güzergâh üzerinden ulaşım sağlanmakta olup yaklaşık mesafe 70 km dir. Hasköy ilçesine uzaklık ise 85 km dir. İlçemizin doğusunda Malazgirt, batısında Varto, kuzeyinde Hınıs, güneyinde ise Ahlat ilçeleri yer almaktadır. Arazi yapısı belli başlı birkaç köy dışında düzgün ve engebesizdir. Şehir merkezi ve köyler arasında ulaşım kolay olup il yolu dışındaki köyler ile şehir merkezi arasındaki yollar genellikle stabilizedir. İlçemizde Yakupağa Dağlarında: Atoma, Kekeli, Daşin ve Yakupağa yaylaları. Bilican Dağlarında: Duman, Hayat, Orta ve Kazım yaylası. GoliBaba Dağlarında: Alikülek, Koyunağılı,  Kanibuke yaylaları mevcuttur.  

        İlçemiz Doğu Anadolu’ya özgü iklim yapısına sahip  olup; yazları sıcak ve kurak,kışları soğuk ve kar yağışlıdır. İlçemiz 1.706 km 2 yüzölçümüne sahip olup deniz seviyesinden yüksekliği 1.480 m dir.

NÜFUS

        2018 Yılı sonu itibarıyla Şehir Merkezinde 26.971,  Köylerde ve Beldelerde 53.569 olmak üzere İlçemizin toplam nüfus 80.540 kişidir. Yurt dışında ve özelikle batı illerimize göç oldukça fazladır.

İDARİ YAPI

        İlçede Bulanık Belediyesi ve 6 Belde olmak üzere toplam 7 Belediye mevcuttur. Merkezde 9 Mahalle, 56 köy bulunmaktadır.

SOSYAL YAPI

        İlçemiz Merkezi ve köylerinde yaşayan halkın büyük bir bölümü Çiftçilik ve ondan sağladığı gelirler ile geçim ve yaşantısını sürdürmektedir. Sosyal yaşam ve ilişkilerde söz konusu olan yeniliklere kolayca uyum sağlamaktadır. İlçemizde iş ve çalışma hayatını etkileyebilecek işyerleri bulunmamaktadır.  İlçe Merkezinde Kurulu olan bir adet Bilacan Süt Fabrikası mevcuttur. İlçede klasik konut tipleri ve işyerleri dışında konut ve işyeri bulunmamaktadır.

EĞİTİM

        2017-2018 Eğitim Öğretim döneminde Eğitim hizmetleri 1 Adet Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü, 8 Adet Ortaöğretim Okulu, 153 adet İlköğretim Okulu ile yürütülmektedir. Liselerde: 3.353, İlköğretim Okullarında: 23.500 olmak üzere Toplam: 26.853 öğrencimiz eğitim görmektedir. İlçemizde eğitim öğretim oranı %93'dür.  İlköğretim Okulu bitirenlerin nüfusa oranı %65,  Lise mezunlarının %40 ve Yüksek Okul mezunlarının ise %15'dir.

EKONOMİ

        İlçemizde ekilebilir alan mevcut boş arazinin yarıya yakınını oluşturduğundan genellikle tarımla uğraşılmaktadır. Yine arazinin diğer kısmının çayır ve niteliğindeki arazi olduğundan ikinci planda hayvancılık yapılmaktadır. İlçe merkezi ve köylerde yapılan hayvancılıktan elde edilen süt; ihtiyaçlarının giderilmesi dışında ilçemizde bulunan özel bir mandırada değerlendirilmektedir. İlçe sınırları içerisinde toplam arazi 162.500 Hektar olup;  Devletçe sulanan arazi: 37.600 dekar, Halkça sulanan alan: 76.300 dekar,  sulanmayan arazi ise: 412.485 dekardır. Ayrıca Meraya ayrılan arazi: 522.560 dekar, yayla: 250.000 dekar, çayır: 175.435 dekar, Bağ- Bahçe: 11.131 dekar,  orman: 27.025 dekar, yerleşim alanı ise: 112.464 dekardır. Arazi yapısı ve iklim şartları dolayısıyla tarımsal olarak buğday, arpa, ayçiçeği, az miktarda mercimek, yemlik baklagiller ve son yıllarda artarak devam eden şeker pancarı tarımı yapılmaktadır. Ayrıca yemlik baklagiller ve yonca yetiştirilmektedir. Hayvancılık alanında ağırlıkta büyükbaş hayvancılık yapılmaktadır. Ticaretten çok ihtiyaçların karşılanmasını sağlamak amacıyla hayvan yetiştirilir. İhtiyacın fazlası elde edilen hayvansal ürün fazlası süt olarak ilçeye yakın bin alanda bulunan mandırada değerlendirilerek bu şekilde cüzi miktarda gelir elde edilir. Küçükbaş hayvancılıkta bu amaçla yapılır.  Yetiştirme itibariyle 60.000 adetle ilk sırayı sığır yetiştiriciliği alırken,  300.000.koyun ve keçi, 2.058 adetle tek tırnaklılar ve miktar olarak fazla olup hemen her evde yetiştirilen kanatlılarda yer almaktadır. Ayrıca ilçemize bağlı köylerde arıcılık artış kaydederek devam etmektedir.     

ULAŞTIRMA VE ALTYAPI 

        İlçenin Muş’a uzaklığı 105 km. dir. Yılın her mevsiminde ulaşım kolaylıkla sağlanmaktadır.

MAHALLİ İDARELER

        İlçemizde 1 Merkez Belediye Bulanık Belediyesi 6 Belde (Sarıpınar Belediyesi, Rüstemgedik Belediyesi,  Uzgörür Belediyesi, Erentepe Belediyesi,  Elmakaya Belediyesi ve Yoncalı Belediyesi) mevcuttur. 56 adet köy ve 9 adet mahallemiz vardır. Ayrıca Bulanık İlçesi Köylerine Hizmet Götürme Birliği vardır.